Download fulltext
2019-03-18_Brussel_VlCl_ESU_EURS_Vandenbroucke
Grensoverschrijdende solidariteit in Europa: is ze nodig? haalbaar? Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Brussel Vlaamse Club 18 maart 2019 Europese integratie en sterke nationale welvaartsstaten: een tragisch dilemma? • De founding fathers geloofden opwaartse convergentie – Economisch beleid: Europees Sociaal nationaal Coördinatie sociale zekerheidsrechten: non-discriminatie Deze optimistische hypothese klopt niet meer sinds het midden de jaren 2000: groeiende ongelijkheid binnen tussen lidstaten Oorzaken? Een Verlies aan beleidsvermogen: constructiefouten muntunie Ohlin-rapport 1956 Minimumlonen netto-koopkracht minimumloner met partner twee kinderen 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 LU IE AT FI UK DE FR NL DK BE IT SI EL CZ ES SK EE PL HU LT PT LV RO BG Net disposable income with 2 children Gross wage Bron: CSB/MIPI Groeiende armoede rijke reeds voor crisis: – minder herverdeling precaire jobs wijziging gezinssamenstelling migratie EU28: openheid samenhang? Leidt tot bijstandstoerisme? Druk op onderkant arbeidsmarkt? Migratie EU & buiten Samenhang (doorgeschoten) flexibilisering regelgeving (detachering) Evenwicht mogelijk: fair mobility detacheringsrichtlijn Minimumlonen: volledige dekking helderheid zonder schokdempers EMU: stabiliteit soevereiniteit Muntunies centraliseren risico’s oog stabiliteit: Spreiding (pooling) Gunstige externe effecten (vaccinatie) EMU als ‘verzekeringsunie’: Goede werkloosheidsverzekering ieders belang Herverzekering werkloosheidsverzekering? Paradox: VSA consolideren zwakke solidariteitsmechanismen staten federale niveau; lukt er om te ondersteunen niveau Externe Politieke puzzel van: Bindende afspraken Wantrouwen Obsessie moral hazard (misbruik) die ons verhindert pakken Is draagvlak grensoverschrijdende EU? Peiling bij 19 500 Europeanen 13 landen; uitgangspunten: 1) lidstaat ontvangt steun wanneer geconfronteerd wordt aanzienlijke stijging werkloosheid 2) gebruikt werkloosheidsuitkeringen subsidiëren 3) gemeenschappelijk minimumniveau (een bodem) alle Varianten: 1)Generositeit (3 varianten) 2)Vorming opleiding werklozen (2 3)Herverdeling landen 4)Belastingen 5)Uitvoering 6)Inspanningen werk zoeken 9 324 formules 10 gemiddelde reeks denkeeldige ‘stemmingen’ door onze respondenten m b t zien krijgen: = sterk tegen beetje noch 1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Gemiddelde mensen krijgen 11 70% 80% 90% Formule 3 4 Voorspeld percentage voorstanders Steun haalbare (13 landen) Voorstanders verhouding voor- tegenstanders (‘neutralen’ meegeteld) hele groep Laag minimum (40% laatste loon) geen bijkomende belastingen Hoog (70% omhoog 5% inkomen iedereen land (alleen rijkere inwoners betalen extra belasting) (belasting alleen rijken) Alle ontwerpen: moeten onderwijs aanbieden uitvoering zelf passende baan aanvaarden of verliezen uitkering 12 Belgische Nederlandse Conclusies uit opinieonderzoek Fundamentele oppositie risicodeling beperkt klein segment bevolking concrete modaliteiten zijn belangrijk: geven over algemeen voorkeur genereus vereisen dat deelnemende onderwijs- opleidingskansen leiden belastingverhoging voorwaarden koppelen werkloosheidsuitkering Genereuze kunnen vinden meerderheid we onderzochten zelfs indien voorstel zou verhoging In sommige moet eventuele belasting (indien zijn) gepaard gaan naar armere opdat voldoende verwerven meeste groter gedecentraliseerd wordt: men opteert best herverzekering uitkeringsstelsels ondersteunt budgettaire transfers Discussie beleidsmakers bezig houdt nl vraag hoeveel ruimte mag structurele middelen lijkt belangrijk Andere kwesties zoals hoe activering uitkeringen gekoppeld worden leggen gewicht schaal grote publiek 14 Markeerde 2017 keerpunt beleid? basisconsensus model noodzakelijk Pijler Sociale Rechten (Göteborg 17 2017) Kwaliteit Belang gecoördineerd collectief sociaal overleg … Referenties beleid muntunie: puzzels paradoxen perspectieven Belgisch Tijdschrift Zekerheid 58 (1/2016) pp 5-35 http://www frankvandenbroucke uva nl/sociaal-beleid-in-een-muntunie-puzzels-paradoxen-en-perspectieven-3/ Coene Armoedebestrijding Unie in: Raeymaeckers Hubeau Goedemé Remmen Van Haarlem (red ) Armoede uitsluiting Jaarboek 2018 Leuven/Den Haag: Acco 75-104 https://www uantwerpen be/images/uantwerpen/container34686/files/Jaarboek%20Armoede%20en%20Sociale%20Uitsluiting%202018_binnenwerk_WEB_16-11-2018 pdf Burgoon Kuhn Nicoli Sacchi der Duin Hegewald stijgt: invloed alternatieve beleidsontwerpen houding burgers ten aanzien europese inzake AISSR Policy Report http://aissr nl/content/news/2018/12/eurs html?origin=%2ByxIdW4bRwCjN8rZP%2BdJdA Er S&D Jg 76 Nr Februari 34-42 wbs nl/publicaties/er-draagvlak-voor-europese-solidariteit www